ـ مِن اَخلاقِ الاَنبیاء التَّنّظُّف
نظافت موجب پاکى جسم است | | نظافت مایـه آرام جـان است |
امـام هشتمین فرمود بـا خلق | | نظـافت شیـوه پیغمبران است |
2 ـ صاحِبُ النّعمَةِ یَجِبُ ان یُوَسِّعَ عَلى عِیالِهِ
توانگر را بوَد واجب که بخشد | | زن و فـرزند را از مال دنیـا |
دهـد وسـعت به امر زندگانى | | بـه شـکر نعـمت حى ّ تـوانا |
3 ـ مَن لَم یَشکُرِ المُنعِمَ مِن المَخلوقین لَم یَشکُر اللهَ عزّوجلّ
شـنیده ام که علـى بن موسـى کاظم | | خدیو طوس، بفـرمـود نکته اى زیبـا |
کسى که نیکویى خلق را نداشت سپاس | | نکـرده است سپـاس خداى بـى همتـا |
4 ـ الایمانُ اداءُ الفرائضِ و اجتِنابُ المَحارِم
فرمود رضــ ا امام هشتم: | | انجام فرائــ ض است ایمان |
دورى ز محرّمات و زشتى | | پرهیز ز ناصواب و عصیان |
5 ـ لَم یَخُنکَ الاَمین، وَ لکِن ائتَمَنتَ الخائِنَ
کسى که بیـم ندارد ز کردگار علیم | | وِرا به خدمت خلق خدا مکن تعیین |
امین نکرده خیانت، تو از ره غفلت | | امین شمـرده خیـانت شعار بدآیین |
6 ـ الصَّمتُ بابٌ مِن ابوابِ الحِکمة
زبـان تو گـر تحـت فرمان نباشد | | خموشـى گزیـن، تا نیفتى به ذلـّت |
على بن موسـى الرضا راست پندى : | | سکوت است بابـى ز ابواب حکمت |
7 ـ الاَخُ الاَکبرُ بِمنزِلةِ الاَب
برادر چو دانا و شد و آزموده | | وِرا با پـدر مـى شمارش برابر |
بگفتـا امـام بحق، نور مطلق | | به جاى پـدر هست، مهتر برادر |
8 ـ صدیقُ کُلِّ امْرِئٍ عَقلُهُ و عَدُوُّه جَهلُهُ
بــ ه نزدیـک نـادان بـوَد تـار گیتى | | ز دانـش بکـن گـیتـى تـار روشـن |
بفرمود فرزنـد موســ ى بـن جعفـر: | | تو را عقل یار است و جهل است دشمن |
9 ـ التَّوَدُّدُ الى النّاسِ نِصْفُ العَقلِ
همیشـه در پـى تیـمـار بینـوایان باش | | کمک به خلق، ز کردار خـالق احـد است |
امام راست در این رهگذر، کلامى نغـز: | | که در معاشرت خلق، نیمى از خرد است |
10 ـ التَوَکُلُ اَن لاتَخافَ اَحداً اِلاّ اللهَ
بزن بـر لطـف حق دست توکل | | کـه لطف ایـزدى باشد تو را بس |
توکـل آن بـوَد کـاندر دو عالم | | به غیر حق نـترسى از دگر کس |
11 ـ اَفْضَلُ ما توصَلُ به الرَّحِمِ کفُّ الاَذى عَنْها
فرمـود رضـا ولـى ّ مـطـلق | | گنجینـه علم و فضل و احسـان |
بهتر صلـه رحـم به گیتى است | | خـوددارى از گـزنـد ایشـان |
12 ـ اَحسَنُ النّاسِ مَعاشاً مَن حَسُنَ معاشُ غیرِهِ فى معاشِه
بهتـرین رهـرو به راه زندگـى است | | آن که همچـون شمع روشنگـر بـوَد |
مردمـان در پرتـوش راحـت زینـد | | زندگـى در خـدمتش بـهتـر بــ وَد |
13 ـ العَقلُ حِباءٌ مِنَ اللهِ و الادَبُ کُلْفَة
رضـا سبـط پاک رسـول امین | | که نتـوان سـر از خدمتش تافتن |
بگفتا: خرد بخشش ایـزدى است | | ادب را به کوشش تـوان یافـتن |
14 ـ لَیسَ لِبَخیلٍ راحةٌ و لا لِحَسودٍ لَذّةٌ
بخل رنج است و حسادت محنت است | | از ولـى ّ آمـوز درس عبـرتـــى |
راحتـى در بخــ ل نتـوان یـافـتن | | در حسـد هـرگـز نیـابـى لذّتــ ى |
15 ـ مَا الْتَقَتْ فِئَتانِ قَطُّ اِلاّ نُصِرَ اَعظَمُهُما عَفواً
عفــ و آییـن بزرگـــان باشـــد | | بـخشش آییـنـه دورانـدیـش اسـت |
دو گـروهـى که به جنگنـد و ستیـز | | نصرت آن راست که عفوش بیش است |
16 ـ عَونُک لِلضَّعیفِ اَفضَلُ مِنَ الصَدَقَة
سخنـى دارم از امـام همام | | کـه مفید است بهر هر طبقه |
دستگیرى ز ناتوان و ضعیف | | به یقین، بهتر است از صدقه |
17 ـ المُؤمِن اِذا اَحسَنَ استَبشَرَ وَ اِذا اَساءَ استَغفَرَ
گر ز بخت بد به کس بد کرده اى | | هان، مشـو نومیـد از درگاه ربّ |
مـؤمن ار نیکى کنـد شادان شود | | ور کند بد، مى کنـد بخشش طلـب |
18 ـ المُسلِمُ الّذى سَلِمَ المُسلِمون مِن لِسانه وَ یَده
شـنو پند فرزند موسـى بن جعفر | | امـام بحـق، مـاه بـرج امـامت |
کسـى هسـت مُسلم که باشند مردم | | ز دست و زبانش به امن و سلامت |
19 ـ لَیسَ مِنّا مَن لَم یأمَن جارُهُ بَوائِقَه
به همـسایه نیکى کن اى نیکمرد | | که همـسایه را بر تو حقها بوَد |
از آن کس که همسایه ایمن نبُود | | بـفرمود مـولا: نـه از ما بوَد |
20 ـ التواضُعُ ان تُعطى النّاس مِن نَفسِک ما تُحبّ ان یُعطوک مِثلَه
چنان سـر کن اى دوست با نیک و بد | | که باشـد ز تـو نیک و بد در امـان |
تـواضع چـنان کن به خـلق خـداى | | که خواهـى کنـد خلق با تو چنـان |
21 ـ مِن علاماتِ الفقیهِ الحُکم و العِلم و الصَّمت
بصیـر بـاش به احکـام دین حق که خداى | | از آن فقیه که دانا به حـکم اوست رضاست |
نشـانـه هـاى فقـاهـت به نزد پـیر خرد | | قضـاوت بحـق و دانـش و سکوت بجاست |
22 ـ الصَّفح الجمیلُ العفوُ مِن غیرِ عِتاب
عفو چون کرده اى خطاب مکن | | کار بـى جا و نـاصـواب مکن |
وه چه نیکوسـت، عفـو بى منّت | | عفو کـردى اگـر، عتـاب مکن |
23 ـ لایَأبَى الکرامَةَ الاّ الحِمارَ
بشـنـو کـلـام نـغـز فـرزنـد پیمبر | | گفتـار او روشـنـگـر شبهاى تار است |
جز مردم احـمـق نتـابـد رخ ز احسان | | هر کس کند احسان مردم ردّ، حمار است |
24 ـ السّخى ّ یأکُل مِن طَعامِ الناس لِیأکُلوا مِن طَعامِه
سخـى مى خورد نان ز خوان کسان | | که مردم به رغبت ز خوانش خورند |
بخیــ ل از سـر بخـل نان کسـى | | نیـارد خـورد تا که نانش خورنـد |
25 ـ السّخى ُّ قریبٌ مِن اللهِ، قریبٌ مِن الجنّة، قریبٌ مِن الناسِ
سخـاوتمنـد هرگز نیست تنهـا | | که تنـهایى نصیب دیگران است |
سخـى باشد قریـب رحمت حق | | به نزدیک بهشت و مردمان است |
26 ـ صدیقُ الجاهِلِ فى التَّعَب
به نـادان مکـن دوستى ، چون تـو را | | گـدازد ز کـزدار خـود روز و شب |
بگفتـا علــ ى بن موسـى الـرضـا | | رفاقـت به نـادان غـم اسـت و تعب |
27 ـ اَفضَلُ العَقلِ معرفَةُ الاِنسانِ بِربّه
ز خـاطر مـبر شـکـر یزدان پـاک | | که شـکـر نعـَم نعمـت افزون کنـد |
بهین دانش اى دوست، آن دانشى است | | که ات رهـبرى سوى بـى چـون کند |
28 ـ مَن رَضى َ بالیَسیرِ مِنَ الحَلال خفّت مَؤونتهُ
رضـا بـاش بر داده کردگـار | | کـه خشنـودى از حق بوَد بندگى |
اگر شـاد گـردى به اندک حلال | | سبـک بـگـذرى از پل زندگـى |
29 ـ مَن رَضى بالقَلیل مِن الرِزقِ قُبِلَ منه الیسیرُ مِنَ العمَل
کلامـى شنـو از شهنشاه طـوس | | ولـى ّ خـداونـد و سبـط رسـول |
چون بر رزق اندک رضایى ، خداى | | کنـد طـاعـت انـدکـت را قبول |
30 ـ الصَّمتُ یَکسبُ المحبّةَ و هو دلیلٌ على کُلِّ خیرٍ
ز حسن خموشى و اوصاف آن | | چنین گفت شاه خراسان، رضا |
خموشـى به بار آورَد دوستـى | | شـود رهگشـاى همه خوبهـا |
31 ـ مَن حاسَبَ نَفسَه رَبِحَ و مَن غَفَلَ عَنها خَسِرَ
تواى که دیده فرو بسته اى ز کرده خویش | | همیشـه زشتـى احـوال دیگران بینـى |
حساب نفس بداندیش کن که سـود برى | | شوى چو غافل از اعمال خود زیان بینى |
32 ـ مَنِ اعتَبَرَ اَبصَرَ وَ مَن اَبصَرَ فَهِمَ و مَن فَهِمَ علِِمَ
امام راسـت کلامـى که مرد بـاتدبیر | | هزار نکتـه از آن یک کلام مى خـواند |
کسى که عبرت گیرد بسـى شـود بینا | | کسـى که بینــ ا گردد بفهمـد و داند |
33 ـ افضَلُ المالِ ما وُقى َ به العِرضُ
توانـگر را بگـو امروز کـن ایثار سیم و زر | | که فردا سیـم و زر در اختیـار دیگـران باشد |
بهین مـال آن بوَد کان موجب حفظ شرف گردد | | اگر در راه دیگر صرف شد، حاصل زیان باشد |
34 ـ المُؤمِنُ اِذا غَضِبَ لَم یُخرِجهُ غَضَبُهُ مِن حَقّ
سخنـى بشنـو از امـام غریـب | | تا شـود علم و دانشـت افـزون |
مـرد مـؤمن اگر به خشـم شود | | نـرود از طریـق حـق بیـرون |
35 ـ المُؤمِنُ اِذا قَدرَ لَم یَأخُذُ اَکثَرَ مِن حَقّه
نکـته اى بشنـو ز فرزند رسـول | | آن که مـردم را امـام و پیشواست |
گـر که قـدرت دست مؤمن اوفتاد | | بیشتر از حـقّ خود هرگز نخواست |
36 ـ النّظَرُ الى ذرّیّةِ محمّدٍ عبادَةٌ
بکـن عادت به کردار بزرگـان | | که نتوان کرد آسان ترک عـادت |
نظر کـردن به فرزنـد پیمبـر | | بوَد در پیش مرد حق، عبادت |
37 ـ اِنّما الحِمیَةُ مِن الشَّى ءِ الاِقلالُ مِنهُ
شنـو از علـى بن موسى الرضـا | | کلامى که افزادیت عقـل و هـوش |
چو پرهیز خواهـى کنى از خوراک | | به کـم خوردن خوردنیهـا بکـوش |
38 ـ لایَعدمُ العُقوبَةَ مَن اَدرَعَ بالبَغى ِ
گو به آن کس که ظلـم کرد فزون | | کـه عقـوبـت نـبـوده نشمـارد |
گـر بخـواهـد زیَـد به آرامـش | | کیـفـر روزگـار نــ گــ ذارد |
39 ـ لاتَطلُبوا الهُدى فى غَیرِ القُرآنِ فَتَضِلّوا
بـگـفـتـا رضـا، ماه برج ولایت | | هدایـت مجـوییـد از غیـر قـرآن |
بـجـز راه قـرآن مـپـویید راهى | | کـه گـمراهى آخر بوَد حاصـل آن |
40 ـ مِن عَلامةِ ایمانِ المُؤمِنِ، کِتمانُ السِّر و الصَّبرُ فى البأساء و الضرّاء و مُداراة النّاس
از عـلامـات مرد حق باشد | | رازدارى و صـبر بر سختى |
با مـدارا بـه مردمان پویـد | | راه آزادگـى و خـوشبـختى |
نظم اشعار از على باقرزاده (بقا)