همتراز دانستن ولایت فقیه با امور حسبیه مستند قرآنی و روایی ندارد

آیت الله مصباح یزدی:
همتراز دانستن ولایت فقیه با امور حسبیه مستند قرآنی و روایی ندارد/ دایره اختیارات ولی فقیه تمامی امور حکومتی است
خبرگزاری رسا ـ آیت الله مصباح یزدی گفت: برخی گفته اند ولایت فقیه همتراز امور حسبیه است؛ این مطلب قرآنی و روایی نیست و از زمان بنی امیه رواج یافت و وارد حوزه اسلام شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، شامگاه دوشنبه، سوم خرداد ماه در سلسله نشست تبیین علمی ولایت فقیه در مدرسه فیضیه قم اظهار داشت: ولایت فقیه از جمله مسایل حکومتی است که باید در زندگی اجتماعی رعایت شود و اگر به افراد واگذار شود بر زمین می ماند.
آیت الله مصباح یزدی با تاکید بر لزوم وجود نهادی برای اداره امور جامعه اسلامی به سال روز فتح خرمشهر اشاره و عنوان کرد: اگر در دوران جنگ و دفاع مقدس کسی نبود که بگوید به دفاع بروید و اگر نظر امام مبنی بر فتح خرمشهر نبود امروز معلوم نبود من و شما کجا بودیم و چه سرنوشتی داشتیم.
وی تاکید کرد: به طور مثال در همین دفاع مقدس اینکه چگونه صلح کنیم و یا نکنیم و جنگ را ادامه بدهیم یا نه و ... از مسایل پیچیده تخصصی است که نمی توان گفت هر فردی طبق فتوای مرجع خود عمل کند زیرا سرنوشت جامعه اسلامی از بین می رود.
رئیس موسسه امام خمینی بیان کرد: اگر این گونه مسایل حکومتی را بر عهده افراد قرار دهیم امور امت اسلامی بلا تکلیف می ماند.
وی افزود: این ها سلسله مطالبی است که اگرچه احکام کلی آن در اسلام بیان شده اما چون اختلاف فتوا در این امور پیش می آید اگر بر عهده افراد گذاشته شود هرج و مرج ایجاد می شود از این رو برای اداره این امور حکومت اسلامی و ولایت فقیه لازم است.
آیت الله مصباح یزدی تصریح کرد: در موارد دیگری هم ممکن است هیچ اختلافی میان مراجع نباشد و قانون محکم و واحدی هم در کشور باشد اما برخی افراد آن را زیر پا می گذارند و به قانون عمل نمی کنند بنابراین باید دستگاهی باشد تا امنیت اجتماعی را تامین و از تخلفات پیشگیری کند و نمی توان گفت بروید طبق فتوای مرجع خود عمل کنید.
وی ادامه داد: مواد مخدر را همه مراجع حرام و مصداق فساد فی الارض می دانند اما باز هم عده ای به این سمت می روند، یا برای تامین فقرا و مساکین و جامعه و جلوگیری از تلف شدن بسیاری از انسان ها نیازمند وجود دستگاه و نهادی هستیم که متولی این امور باشد.
عضو خبرگان رهبری اظهارکرد: گاهی مسایل مستحدثه ای در جامعه اسلامی مانند راهنمایی و رانندگی، حقوق فضایی و دریایی و ...پیش می آید که در گذشته نبوده و سئوال آن مطرح نشده و پاسخی هم ندارد اما امروز به مقتضای زمانه نیازمند قانون است که به آن قانون حکومتی می گویند.
وی افزود: مسایل اجتماعی که متصدی خاصی ندارد و لازم الاستیفا از طرف شارع است و در صورت اهمال در معرض تفویت قرار می گیرد و رهاکردن این امور موجب ایجاد هرج و مرج در جامعه می شود از جمله مسایل حکومتی است که برای استیفای آن نیازمند تشکیل حکومت است.
رئیس موسسه امام خمینی بیان کرد: برخی مطلبی را گفته اند که ولایت فقیه همتراز امور حسبیه است؛ این مطلب قرآنی و روایی نیست و از زمان بنی امیه رواج یافته و وارد حوزه اسلام به ویژه در دوران بنی امیه شد.
استاد عالی مقام حوزه با بیان اینکه در دوران برخی از خلفای جور بخشی از امور حکومتی را به نهاد محتسب سپرده بودند تاکیدکرد: فقها در تعریف امور حسبیه می گویند اموری است که شارع می خواهد حتما اجرا شود مانند قیمومت صغار و گرفتن زکات و کسانی مانند مرحوم نراقی نیز یکی از ادله اثبات ولایت فقیه را تمشیت امور حسبیه می داند.
آیت الله مصباح یزدی عنوان کرد: غیر از دو فرضیه ای که مارکسیست ها و آنارشیست ها درباره عدم لزوم وجود حکومت در جوامع انسانی مطرح می کنند تمامی عقلای عالم معتقدند که حکومت برای جامعه ضرورت دارد، آیا در این حال شارع مقدس که می خواهد احکام اسلامی پیاده شود به تشکیل حکومت راضی نیست و آن را ضروری نمی داند آیا این موضوع عقلا ممکن است.
وی ادامه داد: وظایف حاکم انجام کارهایی است که مصلحت جامعه اسلامی است و نبود دستگاهی برای تدوین و اجرای قوانین موجب تفویت این امور می شود و اگر نباشد کسی که فرمانش نافذ باشد جامعه اسلامی به علت وجود دشمنان به ویژه در شرایط کنونی در معرض خطر قرار می گیرد.
وی افزود: اگر رییس حکومت و همه کارگزاران آن امام معصوم باشند خیلی عالی است اما آیا امکان وقوع دارد؛ سنت الهی این گونه نیست به همین دلیل حضرت علی(ع) هم در مدت خلافت، عاملان و مسئولان بیت المال و زکات و ... تعیین می کردند و هیچکدام از انها هم معصوم نبودند و اشتباهاتی هم داشتند اما آیا اطاعت از آنها لازم بود یا نه؟
استاد برجسته حوزه علمیه عنوان کرد: در بین 124 هزار پیغمبر یک پیغمبر را سراغ داریم که بعد از اتمام حجت و نزول بلا از امتش کناره گیری کرد اما پیغمبران دیگر تا آخر ایستادند؛ خداوند به پیامبر اسلام می گوید تو مانند آن پیغمبر(صاحب حوت) نباش و اگر مردم قهر کردند تو قهر نکن؛ حاکم اسلامی هم تا آنجا که ممکن است درصدی از احکام شرع را پیاده کند باید بماند ولو اینکه مردم او را قبول نداشته باشند.
وی ادامه داد: سیره فقها این بوده که وقتی حکومت مرکزی ضعیف بود، در بسیاری از شهرها خود فقها حکومت تشکیل می دادند و احکام الهی را اجرا می کردند؛ حتی برخی از بزرگان علما وقتی این اندازه را درک می کردند که یک سلطان فاجری می گوید من احکام اسلام را با اجازه یک فقیه اجرا می کنم رضایت می دادند و به سلطان وقت اجازه تصرف می دادند با این که می دانستند اینها فاجر و فاسق هستند.
استاد اخلاق حوزه علمیه بیان کرد: خدا به مردم ایران منت گذاشت و فردی (امام خمینی) را به آنان عطا کرد که بتواند این قدرت را تفویض کند و ما باید خاک آن را سرمه چشم کنیم و از این نعمت سپاسگزار باشیم اما متاسفانه برخی ناشکری و در آن تشکیک می کنند و قرآن می فرماید:«ان کفرتم ان عذابی لشدید؛ کفران نعمت موجب عذاب الهی است».
وی افزود: کسانی مطرح می کنند که ولایت فقیه در موارد اضطراری باید در امور دخالت کند و اسم آن را «ولایت مقیده» می نامند اما اگر این را پذیرفتیم که شارع راضی نیست در مسایل لازم الاستیفا، اهمال صورت گیرد، باید ولی فقیه همه این امور را به دست بگیرد.
آیت الله مصباح یزدی اظهارداشت: برخی در اینجا مغالطه کرده و گفته اند ولایت فقیه، ولایت مطلق از احکام اسلام است یعنی ولی فقیه هرچه صلاح می داند حکم کند ولو اینکه خلاف اسلام باشد؛ ممکن است در خوشبینانه ترین وضع بگوئیم برخی این موضوع را از روی جهالت می گفتند که البته این گونه هم نبود؛ من خودم از برخی از مسئولان که این نسبت را به امام خمینی می دادند شنیدم که می گفتند منظور امام از ولایت مطلقه فقیه همین موضوع است.
وی ادامه داد: این مباحث در حالی به امام نسبت داده می شد که امام از روزی که خود را شناخت تا هنگام وفات دم از اسلام می زد و با رژیم پهلوی هم که برخورد کرد به این علت بود که می گفت اسلام در خطر است و آن وقت آیا امام می آید خلاف اسلام حکم صادر کند.
آیت الله مصباح یزدی بیان کرد: ولی فقیه تنها در چارچوب احکام اسلام می تواند حکم صادر کند البته احکام ثانویه در اسلام داریم و از امور مورد قبول است و ممکن است ولی فقیه در برخی موارد امور ثانویه را مقدم بدارد که آن هم حکم اسلام است اما این طور نیست که ولی فقیه خلاف اسلام حکم کند.
وی تاکیدکرد: اگر ولی فقیه از چارچوب احکام مقدس اسلام تجاوز کند مبتلا به فسق است و از ولایت ساقط می شود؛ دایره اختیار ولایت فقیه کل امور حکومتی اعم از اولی و ثانوی است و هر اندازه را که ممکن است باید اجرا کند و نباید چون نمی تواند همه را اجرا کند آن را رها کند، همان طور که امام خمینی می فرمود بویی از اسلام در کشور آمده است و نمی فرمود ما همه احکام را پیاده کرده ایم و یا می توانیم اجرا کنیم مگر حضرت علی(ع) توانست اجرا کند.
استاد اخلاق حوزه علمیه در تبیین این موضوع بیان کرد: الان یکی از مسایلی که در کشور نیاز به آن داریم این است که غالب فقها گفته اند اجتهاد شرط قضاوت است اما وقتی چنین قضاتی به اندازه کافی نداریم آیا باید کل قضاوت را تعطیل کنیم ولی فقیه هم تا آنجا که می تواند احکام اسلامی را اجرا کند باید بماند و اجرا کند